-ян@-, 59 - 15 апреля 2012 10:06

Хрыстос уваскрос!
і свет прачнуўся
вясной на голлечку бяроз.
Ударыў звон на Беларусі:
Хрыстос уваскрос!
Хрыстос уваскрос!
Хрыстос уваскрос з крыві і болю,
каб светач праўды не пагас.
Васкрос Ён для крывіцкіх сёлаў,
васкрос Ён, брацці, і для нас...
Ларыса Генiюш. 1954
Жыватворны агонь, які сімвалізуе нерукатворнае святло Уваскрэшаньня Хрыстова, пра які казаў яшчэ апостал Пётр, сышоў у храме Труны Гасподняй ў Ерусаліме.
Усе свечкі і свяцільні ў храме былі загадзя патушаны. Агонь з'явіўся па малітвах пра дараванне цуду патрыярха Іерусалімскага Феафіла III і тысяч паломнікаў, якія запоўнілі ў Вялікую суботу напярэдадні Вялікадня храм Труны Гасподняй, плошчу перад ім і прылеглыя вуліцы.
Агонь з'явіўся, як і ў папярэднія гады, у Кувукліі - капліцы ўнутры храма Труны Гасподняй, над каменным ложам, на якім было пахаванае ў Вялікую суботу Цела Хрыста. Менавіта там па векавому рытуалу моліцца аб сыходжаннi Жыватворнага агню праваслаўны патрыярх. Паводле старажытнага Цырыманіялу, перад уваходам у Кувуклію адзенні патрыярха Феафіла III і сама капліца былі старанна агледжаны на прадмет наяўнасці якіх-небудзь сродкаў для штучнага атрымання агню.
Які штогод, чаканае напярэдадні Вялікадня цуда адбылося, патрыярх Ерусалімскі перадаў агонь натоўпу вернікаў у Кувукліі .
Характэрна, што мусульмане таксама прызнаюць боскую сутнасць агню, паходжанне якога да гэтага часу не растлумачана навукай. Яны прысутнічаюць у іерусалімскім храме Труны Гасподняй разам з хрысціянамі і выносяць часціцы Жыватворнага агню дадому.

Літанія
Самая ранняя згадка пра сыходжанне Святога агню напярэдадні Уваскрэшаньня Хрыстова (Вялікадня) датуецца IV стагоддзем.
Цырымонія атрымання Жыватворнага агню (літанія) пачынаецца з ранняй раніцы і складаецца з цэлага шэрагу рытуалаў, уключаючы агляд і апячатванне Кувукліі. Раней гэта рабілі турэцкія стражнікі (Палестына ўваходзіла ў склад Асманскай імперыі), цяпер - паліцыя.
Старшыны праваслаўнай арабскай моладзі, седзячы на ​​плячах адзін у аднаго і скандуючы "няма веры, акрамя веры праваслаўнай, Хрыстос - сапраўдны Бог ", просяць Госпада дараваць вернікам Жыватворны агонь. Лічыцца, што Збаўца прымае і такi, нястрыманы, па-дзіцячы наіўнs, але чыстасардэчнs зварот.
Унутры храма таксама праходзяць урачыстыя працэсіі армянскага, копцкfuf і сірыйскага духавенства. Іх традыцыйна суправаджаюць каввасы - вартаўнікі ў турэцкай форме, якія з найстаражытных часоў наймаліся для аховы хрысціянскіх працэсій. Па меры прасоўвання праз натоўп каввасы стукаюць адмысловымі кіем аб каменныя пліты храма. Іх дзеянні, нараўне з шумным паводзінамі праваслаўных арабаў, ствараюць непаўторную атмасферу рытуальнага свята.
Апоўдні ад Іерусалімскай патрыярхіі пачынаецца Хросны ход да Гробу Гасподняга, які завяршаецца перад уваходам у Кувуклію. У яе ўносяць вялікую лампаду, у якой павінен з'явiцца агонь, і 33 свечкі (па ліку гадоў зямнога жыцця Збаўцы).
Ерусалімскі патрыярх традыцыйна ўваходзіць унутр Кувукліі ў адным палатняным падрасніку - каб было відаць, што ён не праносіць з сабой у пячору запалкі або што-небудзь яшчэ, пры дапамозе чаго можна здабыць агонь. Затым ўваход у капліцу апячатваюць - і надыходзіць напружаная цішыня ў чаканні сыходжання Жыватворнага агню.
У народзе існуе паданне: калі агонь не сыдзе, гэта стане жахлівым прадвесцем для ўсяго чалавецтва, а людзі ў храме загінуць. Як правіла, чаканне цуду доўжыцца ад некалькіх хвілін да некалькіх гадзін. На гэты час у храме гасіцца святло. Трымаючы ў руках пасхалiі (вялікія святочныя свечкі), прысутныя моляцца, каюцца ў сваіх грахах і просяць Бога дараваць Жыватворны агонь.
Некаторы час праз у храме з'яўляюцца невытлумачальныя пошугі святла, якія як бы сцякаюць па сценах і калон ўніз, а з адтуліны ў купале храма на Труну Гасподні апускаецца вертыкальны шырокі слуп святла.
Неўзабаве ў Кувукліі з'яўляецца Жыватворны агонь, пра што радаснымі воклічамі сведчаць стоячыя побач з ёй вернікі, выходзіць патрыярх Ерусалімскі і перадае агонь (ад свечкі да свечкі) прысутным у храме. Вернікі, якія стаяць у першых шэрагах, запальваюць свае свечкі - і агонь вокамгненна перадаецца ад аднаго чалавека іншаму. Часам, па сведчаннях відавочцаў, лампады і свечкі ў руках людзей, якія маліліся загараюцца самі сабой.
Большасць трымаюць у руках па некалькі свечак, кожная з якіх падобная паходні, - так што неўзабаве ўвесь храм пачынае літаральна ззяць агнём. Людзей ахоплівае эйфарыя - і многія мыюцца Жыватворным агнём. Характэрна, што першы час агонь гэты валодае дзіўнай уласцівасцю - ён не абпальвае.